د. عزەت فندی، ل سەر زمانێ کوردی دنڤیسیت – ٢٣

خه‌له‌كا ٢٣
هه‌كه‌ ئه‌م ل ڤان زاراڤ و په‌يڤێن خوارێ بنێرين وه‌كى:
١- (كولوومتێ) چياى‌، (كه‌لووتكا) به‌را، (كه‌له‌كا) به‌را، (كه‌لللا) شه‌كرێ، (گولپيتكا) دارێ، (كه‌له‌م)، (كێلى) ئه‌ڤ په‌يڤێت هه‌نێ ده‌ربرينێ ژ جهه‌كى يان تشته‌كێ (بلند و تيژ) دكه‌ن.

٢- ل سه‌ر بنه‌مايێ خالا ئێكێ هه‌كه‌ ئه‌م ل له‌شێ (مرۆڤى) بنێرين، بڤى ره‌نگى يه‌:
– كولوخ، كولوخكێ سه‌رى، ب سورانى ژى دبێژن (كه‌لل) ـه‌ى سه‌ر.
– كولوڤاندك، كولوڤاندكا سه‌رى، ئانكو نيڤا كولوخكى.
– كه‌له‌خ، كه‌له‌خێ (مرۆڤى).
– كه‌لواش، (كو‌لو و له‌ش)، مه‌عنا هه‌يكه‌لێ مرۆڤى.
– كه‌لێژى، (كولويا ژێرى).

ئه‌ڤ په‌يڤە ژی ده‌ربرينێ دكه‌ن بو تشته‌كى به‌ره‌ف ( سه‌رى) يان ( ژێرى) وه‌كى كولوخكێ سه‌رى يان كه‌لێژى.
٣- ژبه‌ر هندێ ئه‌م دشێين بێژين:
– كولاڤ، ئانكو (كولو) ل ناڤ، وه‌كى پێلاڤ، ئانكو (پێ) ل ناڤ.
– كه‌له‌خ، ئانكو (كولو) ل ئاخێ، چو‌نكى په‌يڤا كه‌له‌خ باراپتر بو مروڤێ (رازاى) دهێت، چ مرى بيت چ ساخ.
– كه‌له‌م، ئانكو داره‌كێ درێژ و تيژ، (كلچيڤ) هه‌ر ب وێ مه‌عنايێ به‌س كورتر و بچيكتر.
-حاجى قادرێ كويي وه‌كى وه‌سفا (برج ئيڤل) دكه‌ت ئه‌و ژى دبێژيت (كه‌للوى چوه‌ به‌ ئاسمانا) ئانكو ئه‌و ژي وه‌كى (كێليێ) به‌رز و بلند و تيژ.

تێبينى:

ب هزرا من ڤان په‌يڤان ژى په‌يوه‌نديا ب ڤى بابه‌تى ڤه‌ هه‌ى:
– كووته‌ل، كوته‌لا ئاشى.
– كه‌ل، كه‌لا ئامێديێ.
– كولك، وه‌كى كولكه‌ك ل له‌شێ مرۆڤى دئێت ئه‌و ژى ب شێوه‌كێ (هه‌ره‌مى) به‌رز و بلند دبيت.
– گولته‌، ئه‌و دارێن ده‌نه‌ بن كه‌فشا بو مرۆڤێ سه‌قه‌ت.

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *