د. عزەت فندی، ل سەر زمانێ کوردی دنڤیسیت – ١٦

خه‌له‌كا ١٦:
درێژى بو بابه‌تێ مه‌ يێ لسەر زاراڤ و ئديومێت كورمانجى، ئه‌مێ لسه‌ر ڤان چه‌ند په‌يڤان راوه‌ستين:
١- به‌فر
– وه‌كى پلا گه‌رمێ گه‌له‌ك دادكه‌ڤيت و نزم دبيت، به‌رى چپكا بارانێ ل عه‌سمانى ب جه‌مديت، ئه‌ڤ چپكه‌ ب ره‌نگێ نيڤ ئاڤ و نيڤ به‌فر دباريت دبێژنێ (شلوڤه)‌.


– وه‌كى پلا گه‌رمێ دگه‌هيته‌ پلا سفر سليزى يا به‌ستنێ به‌فر ل عه‌سمانا چێدبيت و د باريت دبێژنێ (په‌رمويچك) ێت به‌فرێ يێت هێن.
– هه‌كه‌ به‌فرێ گه‌له‌ك لێكر و رووبه‌رێ پرتا به‌فرێ مه‌زتر لێ هات دبێژنێ (پاتؤره‌).
ئانكو (شلوڤه‌ —- په‌رمويچك — پاتوره‌) ئه‌ڤ زنجيره‌ ل دوى پلا گه‌رمێ و رووبه‌رى هاتيه‌ رێزكرن.

٢- گژك
– ل پلێت گه‌رمێ يێت نزم چپكا بارانێ ل عه‌سمانى د جه‌مديت و نيزيكى قه‌بارێ (نيسك)ێ لێ دهێت و د باريت ب ره‌نگه‌كێ سپى وه‌كى به‌فرێ و يا پشه‌ دبێژنێ (گژك).
– د هه‌مان پلا گه‌رمێ دا و د قه‌باره‌كێ مه‌زنتر وه‌كى (نوك)ێ و مه‌زنتر دوو سێ چپكێت بارانێ خو لێك ده‌ن و د جه‌مدن دبێژنێ (گژلووك).
– د پلا گه‌رمێ يا پيچه‌ك بلندتر دا ژ هه‌ردوو خالێت چوى و ب قه‌باره‌كێ مه‌زنتر هنده‌ك جاران هندى (حلويك) ێ لێ دهێت و د باريت دبێژنێ (طه‌رگ).
ئانكو (گژك —- گژلوك —- طه‌رگ) ئه‌ڤ زنجيره‌ ل دوي قه‌باره‌ى هاتيه‌ رێزكرن.
و هه‌روه‌سان ل دوي زه‌ره‌ر و زيانان ژى هه‌مان هاوكێشه‌ يا دروسته‌.

تێبينى:
– به‌فر جهه‌كێ به‌رفره‌ و سه‌رانسه‌رى ڤه‌دگريت.
– گژك جهه‌كێ به‌رته‌نگ و سنورداركرى ڤه‌دگريت.
– جوره‌كێ (طه‌رگا ب دويلك) يا هه‌ى ئه‌و ژى وه‌ك ديارده‌كا فيزياى چێدبيت، لێ ئه‌ڤه‌ نه‌ جهێ راڤه‌كرنا وێ يه‌.

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *