د. عزەت فندی، ل سەر زمانێ کوردی دنڤیسیت – ٧

خه‌له‌كا 7:

ديسان كورمانجى يا خوه‌ش و زه‌نگين، ئه‌ڤا پرى زاراڤ وپه‌يڤ و ئاخفتنێت شرين، بێ خوه‌ى و خۆدان و سه‌ميان مايه، خه‌لك كه‌تيه‌ گيانێ وێ و ژێك ژێك كر و هێت هێت كر و كره‌‌ قه‌رقوده‌ و هه‌ستى لێ ڤه‌راڤويستن و راخرانده‌ دانگا گوندى و مێش و مورا به‌ردايێ.

پێتڤىيه‌ ب خه‌م خورو زمان ڤين و كورمانج په‌رێسا هه‌يه ‌دا ساخ كه‌ن و راكه‌نه‌ سه‌ر دارێ پيا به‌لكى پيچه‌كێ گيان بێتێ چونكى وێ جهـ و وار و شينوار جه‌رگێ كوردستانێ يه‌.

تو ب رێنه‌ ڤان دوو سێ په‌يڤان ل سه‌ر بابه‌تێ مه‌ يێ جاران:

١- توى : ب رامانا  (thin layer) (طبقة رقيقة) وه‌كى (سه‌ر توى) يێ ماستى (نه‌ سه‌رتيك) وه‌كى ڤان چه‌ند سالان هه‌ڕماندى، ئانكو (تويێ) ژ سه‌ر ڤه‌ و هه‌ر وه‌سان توى يێ هه‌ر تشته‌كى ژ به‌ر هندێ ئه‌ڤ په‌يڤا د زاراڤێ سورانى دا (توێكارى) ب رامانا (التشريح) داناى يا دروسته‌ و هه‌ر ئه‌ڤ په‌يڤا (توى) يا مه‌يه‌ ب راستى و دروستى يا دارێتى و ب كار ئيناى.

٢- تويخ : ب رامانا  (thick layer) (طبقة سميكة) وه‌كى دبێژن گوشتێ به‌رازى تويخ تويخه‌ ئانكو ئه‌م دشێين ژ ئاليێ ستويراتيێ و ته‌نكيێ ڤه‌ توى و تويخ بكاربينين.

٣- ته‌خ : ئه‌م دشێين بو (طبقات المجتمع) بكاربينين و نهو ئه‌ڤ زاراڤه‌ لكاره‌، چونكى د كورمانجى دا دبێژن ته‌خێت به‌لگا يان (به‌لگێت مێوا بكه‌ ته‌خ ته‌خ) هه‌ر و‌سان ته‌خه‌كا چولى يان ته‌خه‌كا چولى ژ ديهێ بينه‌ (ديها چولى) بو خوارنا بزنان.

٤- بو(crust)  ئانكو (قشره‌) ئه‌م دشێين (تيڤل) ى بكاربينين، ڤێجان تيڤلێ هه‌ر تشته‌كى بيت ژ فێقى يان تيڤلێ عه‌ردى بو جيولوجى.

تێبينى: دڤێت توى يێ نه‌رم بيت وه‌ك سه‌رتويێ ماستى و پيستێ مروڤى هه‌روه‌سان تويخ نه‌رماتيا وى به‌ره‌ڤ ره‌قيێ دچيت و ته‌خ و تيڤل ئه‌و ژی بو تشتى هشك و ره‌ق و ته‌ق دهينه‌ كوتن.

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *